راهکارهای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی برای حل مشکل تورم در کشور
تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۸۵۵۳۴
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی با تشریح چهار نوع تورم ناشی از فشار تقاضا؛ فشار عرضه؛ ساختاری و تورم نهادی در کشور، راهکارهای متفاوتی را با تکیه بر دیدگاه‌ها و رویکردهای تعدادی از اقتصاددانان برای حل این بیماری مزمن پیشنهاد داد.
به گزارش ایران اکونومیست، همزمان با انتخاب شعار«مهار تورم، رشد تولید» برای سال ۱۴۰۲ از جانب رهبر معظم انقلاب، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی با انتشار نتایج نشست « تورم: مبانی نظری، عوامل و ریشه‌ها، و راهکارها»که با حضور تعدادی از اقتصاددانان برگزار شد، راهکارهای متفاوتی را برای حل مشکل تورم پیشنهاد داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تورم در ایران از دهه ۵۰ تبدیل به یک بیماری مزمن شده و همواره شوک‌ها و بحران‌هایی را در اقتصاد کشور ایجاد کرده است؛ به گونه‌ای که بی‌ثباتی‌های ناشی از تورم هر گونه تلاش سیاست‌گذارانه و تنظیم‌گرایانه دولت برای ایفای نقش تخصیصی، توزیعی، تثبیتی و توسعه‌ای و ساماندهی اقتصاد را با چالش مواجه کرده است.
با توجه به اهمیت تورم و نقش تعیین کننده آن پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی اواخر اسفند ماه نشستی را با عنوان «تورم وراهکارهای کاهش آن» برگزار کرد که در این نشست اقتصاددانان با توجه با آثار گسترده آن لزوم سیاستگذاری برای کنترل تورم تاکید و هریک بر اساس رویکرد خویش راهکارهای متفاوتی را ارائه کردند که نتایج آن برای تحقق مطالبه رهبر انقلاب در سال پیشنهاد شد.
فشار تقاضا؛ تورم ناشی از خلق پول بانکی
از جمله عوامل تورم در ایران میتوان به تورم فشار تقاضا اشاره کرد. این تورم ناشی از خلق پول بانکی به خصوص توسط بانک‌های خصوصی، پولی شدن کسری بودجه ناشی از تعهدات فراوان دولت و کاهش درآمدهای نفتی به عنوان عامل پوشش دادن ناترازی‌های تاریخی مالی دولت و نیز نقش انتطارات تورمی است.
راهکارهای متناسب با این دیدگاه عبارت است از کاهش کسری بودجه دولت از طریق صرفه جویی و خصوصی سازی و نیز افزایش درآمدهای دولت به خصوص با افزایش فروش نفت در کوتاه مدت و هر روشی ابداعی که گسترش پایه پولی را به دنبال نداشته باشد.
فشار عرضه؛ تورم متاثر از افزایش هزینه‌های تولید
نوع دیگر تورم ناشی از فشار عرضه است که این نوع تورم متاثر از افزایش هزینه‌های تولید ناشی از دخالت دولت (قیمت‌گذاری و انحراف قیمت‌های نسبی)، شوک‌های ارزی (وابستگی به واردات)، کاهش سرمایه گذاری و افزایش استهلاک است.
همچنین انتظارات تورمی تولیدکنندگان می‌تواند موجب کاهش تولید شود. راهکار اصلی برای چنین رکودی کمک به کاهش هزینه‌های تولید از روشهایی است که منجر به کسری بودجه دولت نباشد.
تورم ساختاری که وابستگی زیادی به نرخ ارز دارد
در این نشست همچنین اقتصاددانان به تورم ساختاری در ایران نیز اشاره کردند. دراین نوع تورم ساختار تولیدی وابسته به وارادات نهاده‌ها و فن‌آوری‌هایی بوده که وابستگی زیادی به نرخ ارز دارد.
نوسانات نرخ ارز ناشی از وابستگی به فروش نفت به عنوان متغیری برون‌زا و پر نوسان تورم را تشدید می‌کند. همچنین دلاری کردن هزینه‌های تولید در اثر ایجاد قواعد مالی رانت‌زا برای گروه‌های خاص باعث نحیف تر شدن تولید در ایران و حرکت آن به سمت سوداگری شده است.
علاوه بر این ساختار دولت و مداخلات غیرضروری در کنار حکمرانی نامناسب در سایر حوزه‌ها این مساله را تشدید کرده‌است. لذا بازطراحی ساختار اقتصادی و نیز ساختار بروکراسی دولت به عنوان یک ضرورت راهکار اصلی در این دیدگاه است.
تورم در دیدگاه نهادی در کشور
تورم در دیدگاه نهادی مورد دیگری بود که مورد بحث قرار گرفت. این نوع تورم در بستری شکل می‌گیرد دارای معضلاتی در قواعد، هنجارها و ارزشهای است که بستر تورم را فراهم می کند.
ضعف حکمرانی دولت در بخش پولی، وجود نفوذهای ناهمگن در تصمیم گیری‌ها شامل مدیریت شبکه بانکی، روحیه سوداگری و اهیت دادن به مصرف در مقابل تولید وجود تعارض منافع و وجود رانت فراوان در شبکه بانکی توزیع نامتناسب آن نامولد باعث شده است تا اقدامات اصلاحی و راهکارهای پیشنهادی نیز مرسوم نتواند مشکلی را از اقتصاد برطرف کند. لذا متناسب سازی شرایط نهادی، متناسب سیاست‌ها با قدرت اندک دولت، اصلاح حکمرانی اقتصادی به ویژه در حوزه مدیریت نقدینگی و نیز بازتوزیع رانت‌ها به سمت فعالیت‌های مولد حداقل کاری است که باید در الویت اصلی سیاستگذار قرار گیرید.
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، در اواخر سال گذشته همایش «تولید و سرمایه‌گذاری، چالش‌ها، موانع و راهکارها» نیز با حضور مسئولان مربوطه و جمعی از نخبگان علوم انسانی، اجتماعی و اقتصادی کشور توسط این پژوهشگاه جهاددانشگاهی برگزار شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: مهار تورم و رشد تولید ، جهاد دانشگاهی ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: مهار تورم و رشد تولید جهاد دانشگاهی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی هزینه های تولید تورم ناشی نوع تورم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۸۵۵۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کارگران رکن اصلی جهش تولید
مهم‌ترین عناوین روزنامه‌های امروز _پنجشنبه ششم اردیبهشت ۱۴۰۳_ را در ادامه می‌خوانید.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «ملت زنده ایران از دشمنی‌ها فرصت ساخت» به سخنرانی روز گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از کارگران پرداخت و نوشت: به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای صبح دیروز در دیدار هزاران نفر از کارگران، با تشکر صمیمانه از تلاش، نجابت و همت جامعه کارگری، بوسه پیامبر (ص) بر دستان پینه‌بسته یک کارگر را بالاترین تجلیل از کار و کارگر خواندند و افزودند: اسلام برای کار و عمل، ارزش و احترام ذاتی قائل است و بر اساس آموزه‌های قرآنی و روایی، تلاش هر فرد برای کسب روزی و نان حلال، همچون عبادات، عمل صالح محسوب می‌شود.
ایشان توجه افکار عمومی به «نگاه اسلام به کار و کارگر» را ضرورتی مهم و زمینه‌ساز پیشرفت کشور دانستند و افزودند: دنیای مادی برای کارگر، صرفاً به عنوان وسیله تولید ثروت، اهمیت قائل است اما اسلام به علت قائل بودن ارزش مبنایی برای کار، کارگر را نیز دارای ارزش ذاتی می‌داند؛ به‌گونه‌ای که به فرموده پیامبر خاتم (ص)، خداوند هرکسی که کارش را درست، متقن و محکم انجام دهد، دوست دارد.
رهبر انقلاب با تأکید مجدد بر هدف اصلی امریکایی‌ها از تحریم یعنی تبعیت و تسلیم محض ملت ایران و جمهوری اسلامی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی، گفتند: آنها می‌خواهند ثروت، آبرو و سیاست‌های ایران مانند برخی کشورها، در دست آمریکا باشد اما نظام اسلامی و غیرت اسلامی و ملت بزرگ و ریشه‌دار ایران محال است که تسلیم زورگویی آنها شوند. ایشان، تحریم‌ها را باعث صدمه زدن به اقتصاد کشور و ایجاد مشکلات اقتصادی خواندند اما افزودند: همین تحریم‌ها موجب شکوفایی استعدادها و بروز ظرفیت‌های داخل کشور هم شده است.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «ابر پروژه چندمنظوره‌ای که اروپایی‌ها نتوانستند ولی مهندسان ایرانی ساختند» نوشت: آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر یک روزه به سریلانکا، به همراه رئیس‌جمهور سریلانکا ابر پروژه چند منظوره ۲ سد و نیروگاه ۱۲۰ مگاواتی اومااویا را به شکل رسمی افتتاح کرد و سپس مراسم استقبال رسمی از رئیس‌جمهور، در کاخ ریاست جمهوری این کشور در شهر کلمبو برگزار شد. دیدار دوجانبه، نشست هیئت‌های عالی‌رتبه مشترک دو کشور، مراسم امضای اسناد و برگزاری نشست مطبوعاتی دیگر برنامه‌های این سفر بود. رئیس‌جمهور در بدو ورود به محل اجرای ابر پروژه سد و نیروگاه «اومااویا» در ۲۳۰ کیلومتری شرق پایتخت این کشور رفت و به همراه «رانیل ویکرمسینگه» رئیس‌جمهور سریلانکا، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های صادرات خدمات فنی-مهندسی ایرانی را افتتاح کرد.
ابر پروژه «اومااویا» شامل دو سد به نام‌های «دایرابا» و «پوهولپولا»، نیروگاه آبی ۱۲۰ مگاواتی زیرزمینی، ۲۸ کیلومتر تونل‌های انتقال آب و دسترسی، سه شفت عمودی جمعاً به طول ۸۵۰ متر و ۲۳ کیلومتر خط انتقال برق است. پروژه‌ای که فرآیند ساخت، نظارت و مشاوره آن تماماً توسط شرکت ایرانی انجام شده و هزینه ساخت آن به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار توسط دولت سریلانکا تأمین شده است. با اجرای طرح چند منظوره اومااویا، آب مازاد رودخانه‌های «اومااویا» و «ماهاتوتیلا اویا» واقع در استان اووا «Uva» برای توسعه کشاورزی به منطقه کم‌آب همین استان منتقل می‌شود. این در حالی است که همزمان با تحقق این هدف، تولید انرژی از طریق نیروگاه زیرزمینی به ظرفیت ۱۲۰ مگاوات انجام خواهد شد.
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «کارگران رکن اصلی جهش تولید» نوشت: دیدار نمایندگان کارگران کشور با مقام معظم رهبری فرصت مناسبی بود تا ایشان به تبیین ابعاد گوناگون شعار امسال (جهش تولید با مشارکت مردم) بپردازند. جمعیت ۱۴ میلیون نفری کارگران با خانواده‌های آنان که حدود نیمی از جمعیت کشور را دربر می‌گیرند مخاطب اصلی سخنان حضرت آقا برای تحقق شعار سال بودند.
بیش از یک دهه است که زلف شعار سال به مسائل اقتصادی گره خورده و رهبر معظم انقلاب در هر سال بخشی از نقشه جامع اقتصادی کشور را مطرح می‌کنند و مسئولان کشور در تمامی سطوح را به هم‌افزایی برای تحقق آن قسمت از شعار سال و فتح قله‌های مرتبط با آن فراخوانده‌اند. در حقیقت شعارهای سال در یک دهه اخیر مانند تکه‌های یک پازل جامع و کامل از اقتصاد بومی و مقاومتی است.
به نظر می‌رسد در نگاه رهبر عزیز انقلاب، مردم ایران (با ویژگی‌های منحصر به فرد نظیر نجیب، باهمت، باعزت نفس، باهوش، خداباور، از خودگذشته، باغیرت، مصمم، با فرهنگ، مهربان، بااحساس، مقاوم، دشمن ستیز و آینده نگر) به عنوان نخ تسبیح اقتصاد و جهش تولید باید ایفای نقش کنند. پس از شناسایی مزیت‌ها، توانمندی‌ها، ظرفیت‌ها و امکانات داخلی برای جهش تولید و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی‌سازی شده، بی‌تردید باور و اعتماد به نیروی کار و سرمایه انسانی ملی، بیشترین و مؤثرترین نقش را در جهش تولید ایفا می‌کند.
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «اصفهان میخی بر تابوت اسرائیل» را برگزید و نوشت: در واقع ایران عملیات وعده صادق را به تنهایی انجام داد که جدیت «سیلی» نواخته‌شده را بیش از پیش قابل توجه می‌کند. حمله موشکی آن شب ایران، همچنین محدودیت‌های صبر و تغییر راهبردی تهران از احتیاط به تهاجم حساب‌شده را نشان داد که مداخله ۳ قدرت هسته‌ای غرب و «برگ انجیر عربی» اردن را برای مقابله با این حمله ضروری کرد. ایرانی‌ها از اقدامات نظامی خود با بیانیه‌هایی عمومی حمایت کردند و تصاویری از فرماندهان خود در حال برنامه‌ریزی عملیات به اشتراک گذاشتند. در مقابل پاسخ رژیم صهیونیستی در حادثه اصفهان مبهم و ضعیف بود و تنها اطلاعات پراکنده‌ای به مطبوعات ایالات متحده و فلسطین اشغالی درز کرد که تلاشی ضعیف برای حل و فصل این موضوع داشتند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با شبکه ان‌بی‌سی نیوز واکنش رژیم صهیونیستی را به سخره گرفت و ریزپرنده‌های اسرائیلی را بی‌اهمیت خواند و آنها را به «اسباب‌بازی‌هایی که بچه‌های ما با آن بازی می‌کنند» تشبیه کرد.
ضدحمله نظامی رژیم صهیونیستی در حال حاضر به طور گسترده به عنوان یک اقدام احمقانه تلقی می‌شود که حتی در داخل سرزمین‌های اشغالی توسط چهره‌هایی مانند وزیر امنیت داخلی «ایتمار بن‌گویر» که آن را «مضحک» توصیف می‌کند، مورد تمسخر قرار می‌گیرد.
این ناکارآمدی آنجا برجسته شد که با وجود نمادین بودن اصفهان - محل تأسیسات هسته‌ای نطنز - برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم که از مدت‌ها پیش خود را به عنوان یک سرباز استوار در برابر جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران معرفی می‌کرد، واکنش اسرائیل به طور مبهمی منفعل به نظر می‌رسید.
علاوه بر این برنامه هسته‌ای ایران نیز به طور متناقضی به عنوان ابزاری قدرتمند در زرادخانه راهبردی تهران جلوه می‌کند. هشدار صریح جمهوری اسلامی در مورد بازنگری احتمالی در دکترین هسته‌ای خود در پاسخ به تهدید فزاینده رژیم صهیونیستی، به رغم فتوای (دستور فقهی) رهبر معظم، آیت‌الله خامنه‌ای علیه سلاح‌های اتمی، حاکی از یک موضع پیشرو جدید است.
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «شکست دارو یار؟»را برگزید و نوشت: در هفته‌های پایانی سال ،۱۴۰۲ کمبود دارو دوباره خبرساز شد و کار به جایی رسید که بیماران دیگر به جای هفت سین و آجیل شب عید به دنبال انسولین، وارفارین، داروهای پیوندی و… بودند. در واکنش به این مسئله، صدای محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس بلند شد. این هفته حسینعلی حاجی دلیگانی، از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون بهداشت درباره کمبود و گرانی دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی، به ماده ۲۳۴ قانون آئین نامه داخلی مجلس اشاره کرده و گفته که موضوع دارو تاکنون چهار مرتبه در جلسه نظارتی مجلس مورد بررسی قرار گرفته، اما هنوز مشکل مردم در حوزه کمبود و گرانی دارو حل نشده است. آخرین جلسه نظارتی در این زمینه در ۱۹ دی ماه ۱۴۰۲ بوده که رئیس مجلس به وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی فرصتی دو ماهه برای اصالح وضعیت داد. این نماینده در ادامه با اشاره به دو اتفاقی که قرار بود در حوزه دارو رخ دهد، توضیح داده است: بنا بود ۷۰ درصد هزینه دارو را بیمه‌ها و ۳۰ درصد آن را مردم پرداخت کنند، اما در حال حاضر این هزینه بین بیمه و مردم نصف شده است. از سوی دیگر بیش از وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی مسئول این قضیه بودند؛ به نحوی که بانک مرکزی باید به موقع منابع ارزی را تأمین می‌کرد که این اتفاق صورت نگرفت. همچنین به گفته این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، هم سازمان برنامه و بودجه تاکنون ۷۰ هزار میلیارد تومان طلب داروسازان و داروفروشان را نداده و هم سازمان تأمین اجتماعی هزینه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت نکرده است.
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود با تیتر «کپسول نفتی مهار تورم» نوشت: در دهه‌های اخیر مشاهده شده است که کشورهای صادرکننده نفت با پدیده تورم دست و پنجه نرم می‌کنند. یک سوال کلیدی این است که آیا درآمدهای نفتی باعث ایجاد تورم می‌شود یا اینکه نوع هزینه‌کرد دولت‌ها و عدم تنظیم منابع و مصارف باعث وجود تورم مزمن در کشورهای صادرکننده نفت می‌شود. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی برخلاف تلقی‌های رایج نه تنها اثر تورمی ندارد، بلکه باعث کاهش قدرت تورم‌زایی نقدینگی نیز می‌شود. مطالعه‌ای که در پژوهشکده پولی و بانکی انجام شده است، نشان می‌دهد که افزایش درآمدهای نفتی و افزایش نسبت واردات به GDP می‌تواند اثرگذاری رشد نقدینگی بر تورم را کاهش دهد. این نتایج برخلاف دیدگاه‌های متداول است که ذات داشتن درآمدهای نفتی را باعث افزایش تورم عنوان می‌کنند.
طبق بررسی‌های این پژوهش مهم‌ترین عامل ایجادکننده تورم در کشور رشد نقدینگی است، اما مساله مهمی که در این پژوهش به آن پاسخ داده شده، این است که چه عاملی باعث اختلاف ایجادشده مابین نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم در ایران است؟ اختلاف مابین نرخ رشد نقدینگی و تورم در میان ۱۴ کشور نفتی مورد بررسی طبق داده‌های مربوط به ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۷ درصد ارزیابی می‌شود. طبق بررسی‌ها این اختلاف در کشورهای نفتی در سال‌هایی که درآمد نفتی بیشتر است، بیشتر می‌شود و برای مثال در ایران دهه ۱۳۵۰ یا ۱۳۸۰ به بیش از ۱۰ درصد می‌رسد. نکته جالب در این پژوهش این است که مکانیزم اثرگذاری افزایش نسبت واردات بر GDP به سمت تقاضای پول در کنار عرضه پول توجه دارد. بنابراین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی، فی‌نفسه عاملی برای وجود تورم نیست، بلکه به نظر می‌رسد که عدم توازن میان منابع و هزینه‌های دولت در قالب کسری بودجه که دلیل رشد طولانی‌مدت نقدینگی است، عاملی برای ایجاد تورم مزمن در کشورها است.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد